“శతాబ్దాల శబ్దం – అనాసాగర శాసనంలో కాకతీయ చరిత్ర సందేశం”

ఖమ్మం జిల్లా, నేలకొండపల్లి:
తెలంగాణ ప్రాచీన చరిత్రలో మరో అద్భుతమైన అధ్యాయం వెలుగులోకి వచ్చింది. ఖమ్మం జిల్లాలోని నేలకొండపల్లి మండలం, అనాసాగర గ్రామంలో శనివారం ఒక అరుదైన కాకతీయ కాలం నాటి శాసనం బయటపడింది. ఇది కాకతీయ గణపతిదేవుని కాలంలో రేచర్ల రెడ్డి రాజుల పాలనలో రాసిన దానశాసనంగా గుర్తించబడింది.

ఈ శాసనాన్ని కొత్త తెలంగాణ చరిత్ర బృందం కో-కన్వీనర్ కట్టా శ్రీనివాస్ గుర్తించి, ఆసక్తిగా అధ్యయనం చేశారు. నాలుగు అడుగుల పొడవు, ఒక అడుగు మందంతో ఉన్న నల్లరాతి బండపై నాలుగు ముఖాలుగా చెక్కబడి ఉన్న ఈ శాసనంపై 19 పంక్తుల్లో తెలుగులో లిపిగతమైన వాక్యాలు కనిపించాయి. శివలింగం చిహ్నంతో పాటు సూర్య, చంద్ర చిహ్నాలుండటం, మతపరమైన విశ్వాసాలు, ఖగోళ సంబంధిత చింతనలను ఆవిష్కరిస్తున్నట్టు విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

కాకతీయుల పాలన విస్తారాన్ని రుజువు చేస్తూ…

ఈ శాసనం కేవలం ఒక శిలాఫలకం కాదు. ఇది కాకతీయ సామ్రాజ్య పరిపాలనకు, వారి దాన ధర్మాలకు, సామాజిక ఆచార వ్యవస్థకు నిలువెత్తు నిదర్శనంగా నిలుస్తోంది. వరంగల్ కేంద్రంగా పాలించిన కాకతీయులు, తెలంగాణ వ్యాప్తంగా తమ ప్రభావాన్ని విస్తరించారని ఇప్పటికే అనేక పురావస్తు ఆధారాలు రుజువు చేసినా, తాజాగా వెలుగు చూసిన ఈ శాసనం ఆ అంశానికి మరింత బలం చేకూర్చుతోంది.

ఇతిహాస పరిశోధనకు నిలకడగా నేలకొండపల్లి

ఇప్పటికే బౌద్ధ మత అవశేషాలు, శాతవాహనుల కాలానికి చెందిన నిర్మాణాలు, దేవాలయ శిథిలాలతో చరిత్రలో చెరగని ముద్ర వేసుకున్న నేలకొండపల్లి ప్రాంతం, కాకతీయుల కాలానికి చెందిన అనేక శాసనాల ఆధారంగా విలక్షణ పురావస్తు ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. ఈ ప్రాంతం గతంలో వాణిజ్య కేంద్రంగా, మతపరమైన కూడలిగా ఉండేదని పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు.

గ్రామస్తుల ఉత్సాహం – చరిత్రను నిలబెట్టాలన్న సంకల్పం

ఈ శాసనం ఆవిష్కరణ గ్రామస్థులలో అమితాసక్తిని రేపింది. తమ ఊరి చరిత్రకు ఇది మైలురాయిగా నిలుస్తుందని, తమ గ్రామ ప్రాచీనతకు ఇది నిదర్శనమని వారు తెలిపారు. శిలాఫలకాన్ని తిలకించేందుకు చరిత్ర పరిశోధకులు, విద్యార్థులు, స్థానిక ప్రజలు పెద్ద సంఖ్యలో తరలివస్తున్నారు.

పురావస్తు శాఖ చర్యలు అవసరం

ఇలాంటి విలువైన శాసనాల పరిరక్షణకు పురావస్తు శాఖ ముందంజ వేయాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది. పరిశోధన ద్వారా మరిన్ని చారిత్రక విశేషాలు వెలుగులోకి వచ్చే అవకాశం ఉంది. ఈ శాసనాల ద్వారా కాకతీయుల పరిపాలన క్రమం, దేవాలయాలను మద్దతిచ్చే విధానం, ప్రజలతో ఉన్న సంబంధం వంటి అంశాలు మరింత స్పష్టంగా వెల్లడి కానున్నాయి.

చివరగా, అనాసాగరంలో వెలుగులోకి వచ్చిన ఈ శాసనం – ఒక ఊరి గర్వం మాత్రమే కాదు, తెలంగాణ సంస్కృతి వైభవానికి అద్దంపట్టే ప్రతిబింబం. ఇది తలచుకుంటేనే తలదించుకునే స్థాయిలో కాకతీయుల సామర్థ్యానికి, వారి వారసత్వానికి గుర్తుగా నిలుస్తుంది.